Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί μία έξαρση σχετικά με τον θετικό και αρνητικό τρόπο σκέψης των ανθρώπων, με τη θετική προσέγγιση στα πράγματα και τη συμπεριφορά. Ο τρόπος που επιβάλλεται ο θετικός τρόπος σκέψης, προκαλεί δυσφορία. Πόσο θετική είναι τελικά η θετική σκέψη για την ψυχική μας υγεία; Το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κατακλύζονται καθημερινά με θετικές φράσεις και δηλώσεις. Υπάρχει ένα μεγάλο κίνημα που μοιάζει να απορρίπτει κάθε αρνητικό συναίσθημα που οδηγεί τους ανθρώπους που βιώνουν δύσκολες καταστάσεις, να νιώθουν ενοχές καθώς ντρέπονται για τα αρνητικά τους συναισθήματα, αφού αυτά θεωρούνται «λάθος». Μήπως όμως τα αρνητικά συναισθήματα είναι χρήσιμα; Μήπως ο ρόλος τους είναι εξίσου σημαντικός; Οι αισιόδοξοι άνθρωποι βιώνουν επίσης αρνητικά συναισθήματα, η διαφορά τους όμως βρίσκεται στον τρόπο που έχουν μάθει να τα διαχειρίζονται. Έτσι δεν επιτρέπουν σε αυτά να μεγεθύνονται μέσα τους, για να προκαλούν αρνητική επίδραση στον ψυχισμό τους, αλλά τα επεξεργάζονται και τους δίνουν τη βαρύτητα που τους αναλογεί. Είναι ευεργετικό να έχουμε μια αισιόδοξη ματιά σε όσα συμβαίνουν καθημερινά, τα οποία μπορούν να γίνουν αιτία δυσφορίας και αναστάτωσης, όμως η τοξική θετικότητα απορρίπτει κάθε δύσκολο συναίσθημα και ωθεί το άτομο να υιοθετήσει έναν χαρούμενο, συχνά ψεύτικα θετικό, τρόπο ζωής. Καθημερινά πέφτουμε πάνω σε φράσεις όπως «η ευτυχία είναι επιλογή», «δες τη θετική πλευρά», ή ότι «όλα γίνονται για κάποιο λόγο». Οι δηλώσεις αυτές είναι καλοπροαίρετες, όμως προκαλούν μεγαλύτερη ζημιά παρά ανακούφιση. Αυτό σημαίνει πως εάν το άτομο βιώνει αρνητικά συναισθήματα, είναι δικό του σφάλμα, αφού δεν επιλέγει να είναι χαρούμενο και το οποίο οδηγεί σε εκνευρισμό, απογοήτευση, ντροπή κι ενοχές, προκαλώντας μεγαλύτερη δυσφορία στο άτομο, που νιώθει ότι κρίνεται. Ο θυμός για παράδειγμα είναι κινητήριος δύναμη και θα μπορούσε να παρακινήσει το άτομο ώστε να βρει το σθένος να πετύχει κάτι σημαντικό. Η θλίψη να γίνει αφορμή για ανάπαυλα, παύση και ξεκούραση, να λειτουργήσει θεραπευτικά και να δώσει το χρόνο και το χώρο στο σώμα και την ψυχή να επουλώσει τις πληγές της. Ακόμα κι ο φόβος είναι ένας προστατευτικός μηχανισμός, από έναν πραγματικό ή πλασματικό κίνδυνο ή μια απειλή. Ο πόνος, είτε σωματικός είτε ψυχικός, είναι ένας φυσικός συναγερμός που ενημερώνει ότι κάτι πάει στραβά, μας δείχνει τη λάθος προσέγγιση ή κατεύθυνση πάνω σε κάποιο θέμα ή στόχο που απασχολεί το άτομο. Είναι ο φωτεινός σηματοδότης και «φωνάζει» πως κάποια αλλαγή πρέπει να γίνει. Τα αρνητικά συναισθήματα προκαλούν στρες όταν δεν επεξεργάζονται, όμως παρέχουν σημαντικές πληροφορίες και οδηγούν σε αλλαγές που είναι ωφέλιμες για τη ζωή. Επιτρέψτε στον εαυτό να βιώσει όλα τα συναισθήματα, χωρίς να τα δαιμονοποιείτε ή να τα αρνείστε, δώστε την έγκρισή σας να τα αισθανθείτε γιατί είναι σημαντικά κι αληθινά. Είναι «εντάξει να μην είναι εντάξει». Δώστε χώρο και χρόνο στον εαυτό σας να επεξεργαστεί την κατάσταση πριν αναλάβει δράση. Η τοξική θετικότητα στερεί από τους ανθρώπους την πραγματική υποστήριξη που χρειάζονται για να διαχειριστούν αυτό που αντιμετωπίζουν. Όταν κάποιος υποφέρει περιμένει να βρει υποστήριξη από τους δικούς του ανθρώπους, να βρει και να νιώσει ασφάλεια, ανακούφιση κι αγάπη για να μπορέσει να εκφράσει και να μοιραστεί τα συναισθήματα του. Όταν όμως αυτό δε συμβαίνει, τότε το άτομο βλέπει αυτά τα συναισθήματα να απορρίπτονται, αγνοούνται ή/και να ακυρώνονται. Συνεπώς το άτομο γίνεται πιο εσωστρεφές, αποξενώνεται ή/και αποσύρεται, νιώθει ότι δε μπορεί να συνδεθεί βαθιά και ουσιαστικά με τους ανθρώπους, σε κάποιες περιπτώσεις χάνει και την εμπιστοσύνη του σε αυτούς ή μπορεί να γίνει επιθετικό βλάπτοντας είτε τον εαυτό του είτε τους άλλους. Οι υγιείς σχέσεις βασίζονται στην ενσυναίσθηση, στην ικανότητα δηλαδή των ανθρώπων για συναισθηματική ταύτιση με την ψυχική κατάσταση ενός άλλου ατόμου. Η κατανόηση της συμπεριφοράς και των κινήτρων του άλλου ατόμου είναι βασικά συστατικά μιας υγιούς σχέσης. Η τοξική θετικότητα λειτουργεί σαν μηχανισμός αποφυγής αφού δεν επιτρέπει στο άτομο να έρθει σε επαφή με τα πραγματικά του συναισθήματα. Έτσι δύσκολα συναισθήματα που κάνουν το άτομο να νιώθει άβολα, τα υποτιμά και τα αρνείται, εμποδίζοντας την ανάπτυξη του εαυτού, αφού τελικά δεν τα αντιμετωπίζει ώστε να οδηγηθεί σε μια βαθύτερη κατανόηση αυτών. Όταν το άτομο καταφέρνει να καταλάβει τι πραγματικά το ενοχλεί, τότε είναι η στιγμή που μπορεί να βρει εναλλακτικούς τρόπους δράσης που τονώνουν την αυτοπεποίθηση του, με αποτέλεσμα να μπορεί να αναπτύξει την ψυχική ανθεκτικότητα του. Η υπερβολική εστίαση στην θετικότητα και η απόρριψη των αρνητικών συναισθημάτων γεννούν μια νέα βεβαιότητα όπου όλα ξεκινούν και καταλήγουν στον εαυτό. Η τοξική θετικότητα παροτρύνει το άτομο να εστιάσει σε έναν ανέφικτο στόχο, αστυνομεύοντας όλες τις αρνητικές σκέψεις, δίνοντας «στενόμυαλες» συμβουλές και αποπροσανατολίζοντας το από το πρόβλημα. Όσο δύσκολη κι αν είναι μια κατάσταση , δώστε φωνή στα συναισθήματα σας, με τρόπο που να είναι παραγωγικός. Η ασχολία με το αγαπημένο σας χόμπι, η καταγραφή των σκέψεων, ένας περίπατος στη φύση, η επικοινωνία με ένα φίλο, σας βοηθούν να αποφορτιστείτε, να μειώσετε δηλαδή την ένταση των αρνητικών συναισθημάτων.

Βιβλιογραφία:
Kaufman, S.B. (2021). The Opposite of Toxic Positivity.Accessed August 2021, https://www.theatlantic.com/family/archive/2021/08/tragic-optimism-opposite- toxic-positivity/619786/ Bosveld, E. (2021). Positive Vibes Only: The Downsides of a Toxic Cure-All. Accessed January 2021, https://sandberg.nl/media/document/original/ positivevibesonly_evabosveld.pdf Edwards, V. V. (2021). “Toxic Positivity: Why Positive Vibes are Ruining You. ” Science of people. Accessed January 2021, https://www.scienceofpeople.com/ toxic-positivity/